ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ: Φίλε κ. Πρωθυπουργέ, θέλω να πω και εγώ ότι η συνάντησή μας σήμερα, των δύο μας, ήταν και χρήσιμη και εποικοδομητική. Και θέλω αμέσως να εκφράσω την ικανοποίησή μου, αλλά και ταυτόχρονα τις ευχαριστίες μου προς την τουρκική πλευρά, για τη θερμή, πραγματικά, φιλοξενία που επεφύλαξε στην ελληνική αποστολή.
Η σημερινή μέρα είναι μία καλή μέρα για τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Και θα σας πω γιατί: Σήμερα υπογράψαμε μαζί με την Τουρκία 25 συμφωνίες. Περισσότεροι από 20 υπουργοί των δύο χωρών συναντήθηκαν, συζήτησαν και αναζητούν νέα πεδία συνεργασίας. Πεδία συνεργασίας που θα ενισχύσουν τους δεσμούς μας. Δεκάδες επιχειρηματίες από τις δύο χώρες, συναντιούνται καθώς μιλούμε σήμερα και επεξεργάζονται αμοιβαία επωφελείς πρωτοβουλίες.
Το Δεύτερο, λοιπόν, Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας έχει θετικό πρόσημο. Για την ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών μας σχέσεων, για την ώθηση επενδυτικών πρωτοβουλιών με συνέργειες σε όλες τις δραστηριότητες, με την αύξηση του τουρισμού, με το σεβασμό και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και ιδιοκτησίας. Με τη συνεργασία σε θέματα υγείας, ενημέρωσης, επικοινωνίας. Με την επιστημονική συνεργασία σε θέματα τεχνολογίας, αλλά και την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης.
Μιλάμε, δηλαδή, για μία συνεργασία σε αυτά που λέγαμε παλιά, ζητήματα χαμηλής πολιτικής, εγώ τα λέω πολιτικής της καθημερινότητας, που όμως έχουν τεράστια, όχι μόνο συμβολική, πρακτική, καθημερινή αξία και σημασία. Σημασία ουσιαστική, γιατί η συνεργασία αυτή αγγίζει την καθημερινότητα των δύο λαών μας, των κατοίκων μας, του πληθυσμού μας και την κάνει καλύτερη. Καλύτερη ζωή για τους πολίτες. Για παράδειγμα δημιουργεί θέσεις εργασίας, παράγει προϊόντα, πλούτο και γεννάει ευκαιρίες για ανάπτυξη. Χτίζουμε, λοιπόν, με προσεκτικά βήματα την εμπιστοσύνη, δημιουργούμε αμοιβαία συμφέροντα και φέρνουμε τους πολίτες μας πιο κοντά.
Είναι, επίσης, συμβολική ημέρα γιατί η υπογραφή αυτών των συμφωνιών – η ικανότητα, δηλαδή, Ελλήνων και Τούρκων να κάτσουμε στο ίδιο τραπέζι και να συνεννοηθούμε – δείχνει ένα δρόμο. Ότι, ναι, η Ελλάδα και η Τουρκία μοιράζονται μία ιστορία φορτισμένη, αλλά είμαστε ιστορικοί λαοί με μακρά διαδρομή και στην περιοχή, αλλά και με ρόλο πρωταγωνιστικό, με συναίσθηση του αποτυπώματος που έχουμε αφήσει στο πέρασμά μας και του ρόλου που, εκ των πραγμάτων, παίζουμε για τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής.
Η σχέση μας, ασφαλώς, δεν είναι ευθύγραμμη. Έχουμε περάσει από μεγάλες κρίσεις και εντάσεις, δεν πρέπει να αγνοούμε την ιστορία μας, αλλά η ιστορία που θα γράφουμε από εδώ και εμπρός ας είναι ιστορία που ανοίγει κεφάλαια ειρήνης και προόδου. Υπάρχουν ζητήματα στα οποία διαφωνούμε και η διαφωνία μας μπορεί να είναι και ουσιαστική. Όμως, με τις αποφάσεις που παίρνουμε, όπως κάνουμε σήμερα, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού, ώστε να εμπεδώσουμε έναν διαφορετικό τρόπο συμπεριφοράς. Άλλωστε, είναι ευθύνη και καθήκον των κυβερνήσεών μας να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για τη βελτίωση, για την ενίσχυση των διμερών μας σχέσεων προς όφελος ακριβώς της σταθερότητας της ευρύτερης περιοχής.
Πιστεύω ότι, ο χρυσούς κανών, ο χρυσός κανόνας, αυτής της προσπάθειας είναι ο αλληλοσεβασμός, το Διεθνές Δίκαιο και η προάσπιση της Εθνικής κυριαρχίας. Χωρίς αυτά, όποια προσπάθεια και αν κάνουμε μία τέτοια προσπάθεια θα ήταν θνησιγενής.
Αναφερθήκατε, φίλε Πρωθυπουργέ, στις μειονότητες. Πιστεύω ότι είναι υποχρέωση της κάθε πολιτείας να προστατεύει όλους τους πολίτες της κάτω από τις αρχές της Ισονομίας, της ισοπολιτείας και του Σεβασμού των δικαιωμάτων τους, όπως αυτά διασφαλίζονται από το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και τις Διεθνείς Συνθήκες.
Κυρίες και κύριοι, θα ήταν λάθος να μην αναφερθώ σε ποιο πλαίσιο – δεν πρέπει να το ξεχνάμε – αναπτύσσονται οι σχέσεις μας. Το ευρωπαϊκό εγχείρημα μπορεί να έχει χάσει τη λάμψη του, λόγω της κρίσης. Όμως, παραμένει ένα σταθερό σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη των Ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα έχει στηρίξει και στηρίζει την Ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Γιατί η Ευρωπαϊκή Τουρκία, η Τουρκία που θα έχει εκπληρώσει όσα ισχύουν για όλους και θα ακολουθεί τα ίδια πρότυπα, θα είναι καλύτερος γείτονας για την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Ταγίπ Ερντογάν αυτή η προοπτική έγινε ένα όχημα για μεγάλες, τολμηρές και πετυχημένες μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία. Είναι αλλαγές, κύριε Πρωθυπουργέ, που αναγνωρίζονται από όλους.
Και ο δρόμος κάθε μεταρρύθμισης είναι δύσκολος – στην Ελλάδα το ξέρουμε καλά – είναι, όμως, αναγκαίος. Η προοπτική, λοιπόν, της πλήρους ένταξης της Τουρκίας πρέπει να είναι σαφής, όπως, άλλωστε, και η υποχρέωση της πλήρους συμμόρφωσής της στα ευρωπαϊκά κριτήρια.
Είναι αλήθεια για το Κυπριακό που αναφερθήκατε ότι παραμένει ανεπίλυτο εδώ και 40 χρόνια. Είναι μία αλήθεια που πρέπει να αλλάξει. Η επίλυση του Κυπριακού στα πλαίσια των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, με σεβασμό στο κοινοτικό κεκτημένο και η επανένωση της Κυπριακής Δημοκρατίας θα συμβάλλει στην περιφερειακή σταθερότητα, θα δώσει νέα δυναμική στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, θα διαμορφώσει ένα νέο περιβάλλον ασφάλειας, ειρήνης, συνεργασίας και φιλίας για τους λαούς μας.
Κυρίες και κύριοι, σε λίγο ολοκληρώνεται το Δεύτερο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας Τουρκίας. Πέρασαν, σχεδόν, τρία χρόνια από το προηγούμενο. Επιθυμία μας είναι οι ρυθμοί να ανεβούν και οι συναντήσεις αυτές να γίνονται συχνότερα. Αυτή είναι η πολιτική μας βούληση. Είναι η επιβεβαίωση της δέσμευσής μας να συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών και για τη βελτίωση των διμερών μας σχέσεων. Όπως είπα στην αρχή, σήμερα είναι μία καλή ημέρα για τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις και είναι στο χέρι μας αυτές οι καλές ημέρες να γίνουν πιο πολλές. Χωρίς μεγάλα λόγια, με προσεκτικά βήματα, με συνέπεια μεταξύ λόγων και πράξεων, με αλληλοσεβασμό στην συμπεριφορά μας, μπορούμε να κάνουμε τις καλές ημέρες να ισχύουν ως κανόνας στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Για άλλη μία φορά, αγαπητέ κ. Πρωθυπουργέ, ευχαριστούμε για τη φιλοξενία και, προσωπικά, εγώ και η κυβέρνησή μου, προσβλέπουμε στη συνεργασία μας για να πετύχουμε αυτό το σκοπό.
Ευχαριστώ πολύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να μάθω ποιοι είναι οι στόχοι που εξυπηρετούνται για την Ελλάδα μέσα από αυτές τις 25 συμφωνίες σήμερα που υπογράψατε και ποια είναι η στρατηγική για τη συνεργασία, την πιο στενή συνεργασία που φαίνεται ότι υπάρχει μεταξύ των δυο χωρών;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ: Κοιτάξτε, το πρώτο που θέλω να κάνω ξεκάθαρο είναι ότι παρά την κρίση, η Ελλάδα εξακολουθεί και παραμένει ένας σταθερός παράγοντας για την ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής, για την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή και για τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Επομένως, αυτή η ανάπτυξη μιας καλής γειτονίας με μια συστηματική, μέσω αυτής της διαδικασίας, προσπάθεια επίλυσης θεμάτων που υπάρχουν ανάμεσα μας, μια προσπάθεια να μην υπάρχουν αγκάθια ανάμεσα στη σχέση μας, είναι πάντοτε θετική. Ακούσατε, προηγουμένως, τον Τούρκο Πρωθυπουργό που είπε για την ανάγκη οι συναλλαγές να διπλασιαστούν σχεδόν και να φτάσουν στα 10 δις μέσα σε λίγο καιρό. Εγώ το θεωρώ αυτό ότι είναι εφικτό. Δεν έχει κανείς παρά να δει την ανάπτυξη του τουρισμού, που έχει ξεπεράσει κι από τις δυο χώρες το 1 εκατ. προκειμένου να αντιληφθεί τη δυναμική, η οποία μπορεί να υπάρξει προς την κατεύθυνση αυτής της ανάπτυξης.
Στα θέματα τα οποία απασχολούν από καιρό τις χώρες μας και ιδιαίτερα το κυρίως ζήτημα, εκείνο της υφαλοκρηπίδας, είναι ζητήματα τα οποία άπτονται των διερευνητικών επαφών που υπάρχουν ανάμεσα στις δυο χώρες. Είναι ζητήματα τα οποία η Ελλάδα τα παρακολουθεί προσηλωμένη στο διεθνές δίκαιο και τις συνθήκες, όπως αντίστοιχα πάντοτε βοηθάει με κάθε τρόπο η χώρα μας τη δίκαιη επίλυση του προβλήματος της Κύπρου.
Πιστεύω, πάντως, ότι με αυτόν τον τρόπο με τους πολιτικούς αλλά και τους επιχειρηματίες να έρχονται κοντά ο ένας στον άλλον φέρνουμε και τους λαούς μας κοντά. Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό. Και θα το πω με μια πρόταση, βάζουμε την ανάπτυξη στην υπηρεσία της ειρήνης. Ευχαριστώ πολύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το θέμα συνεργασίας στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας έχει ενταχθεί στην ατζέντα των συνομιλιών; Επίσης, το θέμα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, καθώς και το θέμα της ΑΟΖ. Είχατε δηλώσει ότι θα συνομιλήσετε επί του θέματος. Έχει ενταχθεί στην ατζέντα των συνομιλιών σας;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ: Δε νομίζω ότι είναι η στιγμή για να πούμε συγκεκριμένες λεπτομέρειες για τίποτα από όλα αυτά που είπατε. Ασφαλώς η θέση της Ελλάδας για τη Χάλκη είναι γνωστή. Το δικαίωμα που απορρέει από το διεθνές δίκαιο υπάρχει πάντοτε για την ΑΟΖ κι ως προς το ζήτημα της τρομοκρατίας είναι καθαρό ότι η Ελλάδα έχει μια θέση και βούληση τέτοια, ώστε να ελαχιστοποιηθεί αυτό το φαινόμενο, το οποίο προκαλεί δυσάρεστες εξελίξεις όχι μόνο για την περιοχή την ελληνική ή την τουρκική αλλά θα έλεγα ευρύτερα σε όλο τον κόσμο ως ένα φαινόμενο το οποίο πρέπει με κάθε τρόπο να προσπαθήσει ο καθένας μας να το καταπολεμήσει.
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν πολλά ζητήματα, τα οποία ακουμπήσαμε στη διάρκεια αυτής της επαφής της μιάμισης ώρας που είχαμε συνομιλία με τον Πρωθυπουργό Ερντογάν και νομίζω ότι τόσο οι διερευνητικές επαφές όσο και οι επαφές των δυο υπουργών των Εξωτερικών όσο και διμερώς των διαφόρων υπουργών θα συνεχίσουν να προωθούν αυτή την καλή γειτονία, την οποία όλοι σήμερα αποφασίσαμε να καλλιεργήσουμε έτι περαιτέρω.
